Misschien vraag je je af, waar blijft dat laatste hoofdstuk van De Theologie van het Lichaam? Ik heb het grotendeels af, maar het moet nog bijgewerkt worden.
Maar er is een vraag die er tussendoor kwam. Ik heb de laatste tijd een aantal afleveringen gekeken van Hij is een zij, een programma van de KRO over transgenders, mensen die zich niet het geslacht voelen wat hun lichaam aangeeft. Dat programma is in eerste instantie langs me heengegaan, het begon in 2014. Ik kijk weinig tv (netflix niet meegerekend) dus dat kan kloppen.
Het programma roept een aantal vragen op bij mij. In het speciaal wil ik hier ingaan op de gendertheorie bekeken tegen de achtergrond van De Theologie van het Lichaam.
Man en vrouw schiep God hen. Zo staat het in de Bijbel. Dat zie je duidelijk uitgedrukt bij gereformeerden. Meisjes en jongens moeten als zodanig gekleed zijn. Op scholen is het een regel, dat meisjes rokken aanmoeten en jongens broeken. Ik heb ook weleens gelezen over een verkleedmogelijkheid op school omdat meisjes wel met een broek naar school mochten fietsen, om praktische redenen. Maar op school moest er een rok aan.
Waar blijft in dit beeld, de transgender?
Er zijn altijd mannen geweest die als vrouwen leefden en andersom. Op mijn boekenlijst stond Andreas Burnier, die als vrouw geboren is maar later als man door het leven ging. Zonder operaties natuurlijk want die had je toen nog niet.
De techniek om je lichaam te laten opereren van man naar vrouw is natuurlijk vrij nieuw. Als je nog vóór de pubertijd begint aan het traject van geslachtsverandering, kun je pubertijdsremmers krijgen en in veel gevallen zie je dan het 'oorspronkelijke' geslacht echt niet terug.
Dus het kan, dat is één. Maar het roept, in ieder geval bij mij, een aantal vragen op wat betreft moraal en religie. Het lijkt conveniënt dat religie niet meer zo'n grote rol speelt in onze maatschappij, en het lijkt of daarmee de vraag van moraal, 'is het goed', geheel aan de kant geschoven is. Ik krijg zelfs de indruk dat het doel van de televisiemakers is, om de kijker te laten denken dat iedereen in transgenderisme en geslachtsverandering gelooft, het prima vindt of zelfs fantastisch. Maar ik vermoed dat de meningen iets meer verdeeld zijn, en dat ik dat niet terugzie doet me vermoeden dat ze bepaalde verhalen niet laten zien. Bijvoorbeeld de meer negatieve verhalen of van mensen die later spijt kregen. Al kan dat natuurlijk ook komen omdat juist die mensen niet met hun verhaal op tv willen.
Maar ik heb vragen.
Is het wel eerlijk om, als je als man geboren bent, je als vrouw voor te doen?
Mag je meedoen met de Olympische spelen?
Heb je 'recht' op een huwelijk en op ouderschap, eventueel in de vorm van reageerbuisbaby's en draagmoederschap? Vergelijkbaar met de manier waarop anderen in ons land die 'rechten' hebben?
In de serie viel me op dat ze vaak voor een openbare 'coming out' kozen bijvoorbeeld in een schoolklas. Ik zou me toch voor het blok gezet voelen met zo'n camera op je snoet (al hangt dat wel van de hele situatie af denk ik). Maar aan de andere kant, als je (de meeste) familie en goede vrienden hoorde, die zagen allang dat er 'iets' was en waren vaak niet verbaasd.
Mij lijkt het logisch dat, als je uitgaat van een 'verkeerd lichaam' dat als het ware medisch wordt gecorrigeerd, die rechten inderdaad gelden zoals ze bijvoorbeeld ook voor homoseksuele paren gelden. Is het rechtzetten van 'fouten' met behulp van techniek niet altijd goed?
Nog een punt om over na te denken: we hebben net een eeuw van emancipatie en feminisme gehad (beiden bestaan natuurlijk nog steeds). Daaruit heb ik altijd begrepen dat man- of vrouwzijn weinig uitmaakt, op wat fysieke verschillen na, en, goed, wat hormonale. We zijn in ieder geval gelijkwaardig. Al uit zich dat nog niet in gelijkwaardige lonen. Maar als vrouw kan en mag je eigenlijk alles wat een man kan (en andersom natuurlijk).
Vanwaar dan die grote belangstelling (gezien de tv programma's) voor geslachtsverandering? Als ik die jonge mensen - soms zelfs basisschoolleeftijd - hoor en zie vertellen, dan is het voor hen enorm belangrijk in wat voor lichaam ze leven. Geboren in het verkeerde lichaam noemen ze het. Ze hebben er een zware transitie naar het andere geslacht voor over, met zware operaties. Het lijkt me duidelijk dat het geslachtelijke lichaam voor hen enorm belangrijk is.
Maar iets kan niet tegelijk heel belangrijk en onbelangrijk zijn!
Het maakt dus niet uit wat voor geslacht je hebt... behalve als je het verkeerde geslacht hebt???En dan de term genderneutraal. Ik vind bovenstaande niet echt neutraal. Ik kan me er best iets bij voorstellen dat je niet in het hokje 'vrouw' of 'man' geplaatst wilt worden. Maar dat heeft vooral te maken met culturele verwachtingen. Bijvoorbeeld dat je als vrouw er altijd mooi uit moet zien of als man gespierd moet zijn.
Maar het is toch geen belediging om man of vrouw te zijn en als man of vrouw gezien te worden? Moeten we alle mannelijke en vrouwelijke aspecten opeens negeren en elkaar als genderneutraal gaan aanspreken? En dan is de cirkel weer rond: waarom die operaties als het om iets onbelangrijks gaat?
En dan nog wat: ik heb tot nu toe in Hij is een zij geen enkele ouder gezien die het niet met de keuzes van zijn kind eens was. Allemaal huppelden ze braaf mee, na hooguit wat licht gemopper. Dat kan toch niet waar zijn. Ik bedoel, als je dochter een borstvergroting wil sta je daar toch ook niet per se achter? Sommige ouders zullen daar tegen zijn. En dit gaat om een veel grotere verandering.
Waar is überhaupt het gesprek over deze dingen? Zonder respectloos te worden, mag je het in het openbaar nog wel oneens zijn met deze gendertheorie?
Ergens hebben we de afgelopen dertig jaar een switch gemaakt van 'het is een psychische stoornis die je psychisch moet aanpakken', naar, 'we gaan het lichaam veranderen'. Dat kan nu ook door de voortschrijdende techniek. Maar vraagt niemand zich (hardop) af of het moreel juist is?
Wat ook te denken van de kinderen die later voortkomen uit de bewaarde eierstok van (bijvoorbeeld) één van de deelnemers van dit programma, die hoopt er later een draagmoeder voor te vinden? Nu is dit in deze tijd heel denkbaar. Draagmoederschap en reageerbuisbevruchtingen zijn aan de orde van de dag.
Weleens Brave New World gelezen? Ik wel, voor mijn boekenlijst. Liefde was verboden, steriele seks mocht en werd zelfs aangemoedigd maar baby's werden alleen nog in laboratoria gekweekt. Zonder ziektes natuurlijk. En dan was er één klein stukje aarde waar mensen naar verbannen werden als ze zich daar niet aan hielden. Waar de natuur nog helemaal intact was. Een indianenreservaat. Toekomst? Of gaan we die kant op? Allemaal reageerbuisbaby's is wel de ultieme gelijkheid voor iedereen...
Ik ben voor een goede omgang met elkaar en zie graag dat we allemaal met elkaar blijven omgaan en ons niet in gender- dan wel geloofshoekjes opsluiten. Maar ik zet mijn vraagtekens bij een wereld waar religie vreemd is geworden en gendertheorie norm. Waar het vreemd is te zeggen dat meisjes rokken aanmoeten, maar normaal is te zeggen dat jongens rokken aan mogen.
Is geslacht belangrijk?
Moet je het zelf kunnen kiezen?
Heb je dan recht op medische hulp?
Wat vind jij?
Kijk de programma's van Hij is een zij hier terug.
Foto door Michael Prewett op Unsplash