Dialoog tussen 1 Clinton-stemmer en 60 Trump-stemmers

Het leuke van facebook is, dat je soms dingen leest die helemaal 'out of your league' zijn, waar je het totaal niet mee eens bent of nooit over nagedacht hebt (tevens het minder leuke van facebook).

Zo las ik een artikel van de socioloog Hochschild die als Clintonstemmer haar kosmopolitische linkse bubbel verlaat en op pad gaat om de Trump-stemmer beter te leren kennen.

Ze realiseert zich namelijk dat ze geen Trump-stemmers kent, dat haar buren allemaal Clinton stemmen en eigenlijk iedereen die ze kent. Daarom stapt ze over de, wat zij noemt, empathiemuur: een obstakel om mensen te begrijpen die anders denken dan wij.
Tijdens het leven lezen bedacht ik me, dat ik ook zo'n 'muur-probleem' heb. Ik kom uit een linkse intellectuele omgeving. Maar ik wilde op zoek naar een bredere horizon of eigenlijk naar zingeving: de zin van het leven.

Dit ben ik bij de klaagmuur lang geleden.

Want ik heb nooit geloofd dat wetenschap, met het intellect als instrument, het antwoord op alle vragen zou kunnen geven. En zeker niet op de vragen die er echt toe doen, zoals vragen over liefde en zingeving.

Intellectuelen maken niet de indruk dat ze de waarheid in pacht hebben, of zelfs maar op het spoor zijn. Hun woorden zeggen misschien anders, maar het diepe geluk, de diepe vrede of diepe rust als gevolg van de ervaring van daadwerkelijk wéten straalt er niet vanaf, en dat zou je nou juist wel verwachten.

Op scholen zou, als intellect echt het belangrijkste werd gevonden, intelligentie meer gewaardeerd moeten worden dan sociale vaardigheden - hoge cijfers meer dan populariteit. Maar zo gaat het niet.

Kortom niemand was onder de indruk van mijn intellect.

Haha, zonder gekheid: ik heb thuis, op school en op de universiteit nooit het idee gehad dat men daadwerkelijk op zoek was om door middel van het intellect bij de waarheid te komen. Het ging er meer om de slimste zijn, de best betaalde baan krijgen, de populairste zijn, het meest spraakmakende onderzoek publiceren.

Dan maar over de muur van het intellectualisme heen klimmen op zoek naar antwoorden.

Daarbuiten wemelde het van de spirituele stromingen, onder de verzamelnaam new age. Vernieuwend moest dat zijn, zowel wat betreft de oude religies als wat betreft de westerse cultuur. Dat vind je nu terug in tijdschriften als Flow, ontspanningsoefeningen zoals yoga en niet te vergeten mindfullness. 'Mindfulness neemt met name de praktische en concrete kanten over, het specifiek religieuze van het boeddhisme is naar de achtergrond gedrongen.' ( Uit: Mindfulness bij volwassenen met autisme)

Is dat iets voor degenen die niks met spiritualiteit te maken willen hebben maar wel de vruchten ervan willen plukken?

Tja.

En hoe het nou precies kwam dat ik die muur van het christendom tegenkwam?

Tja.

Het is eerder raar dat ik hem niet éérder tegenkwam, we leven tenslotte in een christelijke cultuur. En ik groeide nog wel op tegenover een gereformeerde kerk en een klooster! Maar, als de wereld, of jou wereld althans, vol is van mensen die niet geloven, dan lijken christenen gewoon rare mensen die nog niet weten dat God niet bestaat en dat dus hun religie ook onzin is. Kwestie van tijd dat ze daarachter komen.

De clou met die christelijke muur is, dat je pas aan de andere kant ziet hoe het daar is!

Gaan geloven en dan terugkeren naar waar je vandaan komt, is alsof je op een morgen wakker word in een land waar je de taal niet spreekt. Anderen die die ervaring niet hebben meegemaakt, verwachten dat je 'gewoon' tegen hen blijft praten zoals zij gewend zijn, vanuit de levensovertuiging dat er geen schepper is en dat alles door toeval is ontstaan.

Maar als we geschapen zijn in plaats van door toeval ontstaan dan komt alles in een nieuw licht te staan. Het is niet verenigbaar met de veronderstelde toevalligheid van alles tot het ontstaan van het heelal toe.

Natuurlijk probeer je je wel weer aan te passen - je  bent de beroerdste niet. Zolang jij je aan de - platonische - werkelijkheid van het toeval aanpast, is de sfeer nog wel uit te houden maar als jij denkt dat het jou beurt is om te vertellen over de schepping - dan ontstaat er meteen een heel vreemde sfeer.

Dat vind je prima - het is tenslotte Jezus die redt en niet die mensen. Dus je zwijgt. Soms lukt dat niet maar daarna zwijg je weer en je zwijgt.

Maar je verlangt naar de dag dat er iemand luistert. Dat je niet meer het gevoel hebt dat je beter kan zwijgen. Een mens die je aankijkt en luistert (en niet kijkt of je van Mars komt). En dan zwijg je, maar nu omdat je durft te zwijgen. Mág zwijgen. Je voelt je begrepen al heb je niet eens je hele verhaal verteld. Alleen een klein stukje.

Mijn bekering was in het begin helemaal niet intellectueel. Het was een kwestie van het hart. Lef komt oorspronkelijk uit het Hebreeuws en betekent 'hart' (zie dit blogje).

Het intellectuele begrijpen kwam later. Waarmee ik niet wil zeggen dat ik alles begrijp en kan uitleggen. Maar het is allemaal wel ergens vinden (een advocaat kent toch ook niet het hele wetboek uit zijn hoofd?). De vraag is, wil je het weten?


Door haar onderzoek heeft mevrouw Hochschild meer sympathie voor haar rechtse, conservatieve landgenoten en begrijpt ze beter hoe ze denken. Vooral het feit dat de mensen 'aan de andere kant van de muur' heel gastvrij waren en van harte meewerkten aan haar onderzoek.

Het is een mooi verhaal, van hip links dat over de empathiemuur naar redneck rechts huppelt. Ik zie het al voor me, de hippe dames die, in de voetsporen van mevrouw Hochschild, de binnenlanden van Amerika intrekken en voor het eerst echte mannen zien, ruig, sterk, stinkend van het werk op de koeienhouderij.

Dat belooft wat. Een hoop verhuizingen toch zeker. Op zijn minst.