Een overweging van schoonheid

Boekje van Emmy Konincks

Een meditatie van, op het moment van schrijven, kardinaal Joseph Ratzinger.

Is schoonheid waar, of is juist lelijkheid waar? Leidt lelijkheid ons naar de diepste werkelijkheid? 

De gelovige wordt weerspiegeld als iemand die wéét dat schoonheid waar is, maar ook weet dat die gepaard gaat met pijn. Aan het beeld van Christus aan het kruis is die pijn zichtbaar. Pijn en het donkere mysterie dood worden omarmd door de schoonheid van waarheid.

In de Griekse wereld werd het verband tussen schoonheid en pijn ook al gelegd. 

Plato contemplates the encounter with beauty as the salutary emotional shock that makes man leave his shell and sparks his “enthusiasm” by attracting him to what is other than himself. 

Plato vergelijkt schoonheid met een emotionele schok die maakt dat de mens zijn schelp verlaat, want zijn enthousiasme wordt aanwakkerd en trekt hem naar iets ánders dan hemzelf.

Door de ervaring van schoonheid is hij niet meer tevreden met het dagelijkse leven. Bij de reis naar buiten, weg van zijn 'schulp' komt hij onvermijdelijk lijden tegen.

Ratzinger beschrijft hoe het getroffen zijn door de schoonheid van Christus, een echtere soort van kennis is dan puur rationele deductie. Deze reactie van het hart verwerpen zou ons geloof en onze theologie verarmen. Deze vorm van kennis herontdekken noemt hij een dringende behoefte van deze tijd.

Ik vind bovenstaande definitie mooi. Het geeft goed weer dat het meer gaat om het kénnen met het hart dan pure feitenkennis van het hoofd. Al is dat natuurlijk ook belangrijk.

Kunst

Christelijke kunst staat tussen twee vuren: de cultus van het lelijke, dat zegt dat al het mooie bedrog is en alleen het lage en vulgaire als waar aanwijst. En de bedrieglijke schoonheid die juist een minderwaardig beeld van de mens geeft, zoals de kunstmatig 'mooi' gemaakte advertenties waarmee we verleid worden. 

Bovenstaande foto is van een boekje dat mijn vriendin Emmy Konincks heeft gemaakt. De opbrengst gaat naar de Tarahumara indianen in Mexico.

En ze heeft niet alleen het boekje gemaakt en de gedichten geschreven, ze heeft ook de icoon geschreven, zoals dat heet. Ik vind hem ongelooflijk mooi.