Agape

De eerste keer dat ik het woord 'agape' hoorde was in een meditatiecentrum. Zo noemden ze hun alternatieve kerstviering. Ik begreep dat het iets met hogere liefde te maken had en met lekker eten en dansen.

Bij de huwelijksvoorbereiding kwam ik het woord weer tegen. We lazen uit het Hooglied. Een jongeman zegt 2000 jaar geleden tegen een dame: 'overstelp mij met de kussen van je mond'. Daar moest ik een beetje van giechelen. Wel mooi hoor maar nouja lees zelf maar. 'Dit is meer eros, misschien heb jij meer met agape', zei de begeleidster.

Ze las I Korinthiers 13 voor: 'als ik de liefde niet heb ben ik niets'.

Thuisgekomen zocht ik het woord agape op in de bijbel. Bij I Korinthiers 11 vond ik het in een voetnoot:

'Blijkbaar vond in Korinthe de maaltijd van de Heer plaats in het kader van of na een gemeenschappelijke maaltijd, die bedoeld was als broederlijk liefdemaal (later agape genoemd, vgl. Jud 12), als een teken van eenheid en liefde, waartoe ieder het zijne naar vermogen bijdroeg, praktisch dus zo dat de kosten werden gedragen door de welgestelden; maar hiervan kwam niets terecht (v. 21-22).' 

Het idee van een broederlijk liefdemaal, een soort 'pot luck', valt in duigen omdat iedereen zijn eigen meegebrachte eten opeet zonder te delen. 

Het liefdemaal komt nogmaals voor in Judas 12:

'Die mensen zijn een schandvlek op uw liefdemaaltijden, waaraan zijn zich schaamteloos te goed doen terwijl ze alleen voor zichzelf zorgen.' 

In het boek De pelgrimstocht naar Santiago van Paulo Coelho dat ik aan het lezen ben komt agape ook weer voor. De hoofdpersoon wandelt onder leiding van een gids naar Santiago en krijgt onderweg spirituele levenslessen.

Op een goed moment belanden ze in een stad. Op het marktplein vindt een banket plaats ter ere van een huwelijk waarvoor het hele dorp is uitgenodigd.

'Onze hoofdpersoon praat met een gast die cheerleader van Spanje was tijdens de WK van 1986 in Mexico. In de wedstrijd onthield de scheidsrechter Spanje een goal, omdat hij niet had gezien dat de bal achter de doellijn was geweest voor hij terugsprong in het veld.'

Wanneer het bruidspaar naar buiten komt vertelt de gids over de drie Griekse woorden voor liefde. 'Wat je hier ziet is eros, de aantrekkingskracht tussen twee mensen'. Kort stipt hij philos aan. Wanneer de hoofdpersoon naar agape vraagt, zegt de gids dat het nu niet het juiste moment is om daarover te praten omdat ze op een feest zijn en pret moeten maken.

De volgende dag komt de gids er op terug en haalt I Kor 13:2 aan: 'als ik de liefde niet heb, ben ik niets'. Volgens de gids zijn er twee soorten agape: ten eerste de totale liefde die degene die haar ervaart verteert. Dit is de liefde die Jezus voor de mensheid voelde. 'Heb je vijanden lief' is ook deze agape. Als je die liefde voelt wordt je waarschijnlijk kluizenaar omdat je al die liefde aan de mensen niet kwijt kunt. 

De tweede vorm van agape uit zich als geestdrift en komt vaker voor. Zij is gericht op een bepaald idee.

Zelfgevende liefde - liefdemaal - verteerd worden door liefde.
Het doet denken aan Jezus die zichzelf gaf voor ons. Het liefdemaal van de eucharistie.

Hoe leuk trouwens om je hele woonplaats uit te nodigen op je bruiloft. Alleen, Nederland in de winter is niet zo aangenaam om buiten te eten. Hoewel, erwtensoep? Met glühwein?

Wikipedia meldt nog dat agape zich richt op de ander en kijkt wat voor de ander goed is.

In Deus Caritas Est gaat paus Benedictus XVI in op de samenhang tussen eros en agape.

Ga naar mijn verslag van Deus Caritas Est.