Doorgaan naar hoofdcontent

Amoris Laetitia, een eenvoudige Nederlandse vertaling I


De vreugde van de liefde
brief van de paus over huwelijk en gezin

Maar wie probeert vandaag de dag huwelijken te versterken? Wie helpt gehuwden hun problemen te overkomen, helpt hen bij de opvoeding van kinderen en, in het algemeen, wie bemoedigt de stabiliteit van de huwelijksverbintenis? (52)

Graag schijn ik in een deel of vijf zeven mijn licht over deze recente brief van de paus. Ik blijf zo dicht mogelijk bij zijn woorden (ahum de engelse vertaling daarvan), maar het moet wel goed leesbaar blijven. Dat is tenslotte wat de paus beoogt, nietwaar? Vandaag Hoofdstuk 1 en 2. Het gehele document is hier te vinden in het Engels.




Hoofdstuk 1: In het licht van het Woord


De Bijbel staat vol verhalen van families, geboortes, liefdesverhalen en familie-crises. Vanaf bladzijde één, waar Adam en Eva's familie verschijnt (Gen 4), tot aan het huwelijksfeest van de Bruid en het Lam (Openb 21:2,9) op de laatste bladzijde. Dit hoofdstuk staat vol met Bijbelverwijzingen, waar ik niet uitgebreid op inga. Daarvoor verwijs ik je naar de engelse vertaling als je daarin speciaal geïnteresseerd bent. In het kort:

De paus benadrukt dat het gezin een afspiegeling is van God:

11. De drie-ene God is een 'communie van liefde', en het gezin de levende reflectie. In de creativiteit van man en vrouw zie je de creativiteit van God terug. God is geen alleen-heid, maar familie. Hij kent in zichzelf vaderschap, zoonschap en liefde, de essentie van de familie, de Heilige Geest.

Je kinderen zijn als scheuten aan een olijfboom.

14. In het huis waar man en vrouw aan tafel zitten, verschijnen kinderen aan hun zijde 'als levende scheuten' (Ps 128:3). Als de ouders de fundering van het huis zijn, dan zijn de kinderen de 'levende stenen' van de familie (cf. 1 Pet 2:5). Het woord dat het meest voorkomt in het Oude Testament na de naam van God, is 'kind' (ben, 'zoon'), wat verwant is aan het werkwoord 'bouwen' (banah).



Hoofdstuk 2: De ervaringen en uitdagingen van families


De huidige realiteit voor het gezin


32. Veranderende sociale structuren hebben weliswaar meer vrijheid door een betere taakverdeling en een betere communicatie in het gezin opgeleverd, maar er is ook minder steun vanuit die structuren voor individuen.

33. Een groeiend individualisme met meer nadruk op bezit en plezier leidt soms tot intolerantie en vijandigheid binnen families. Daarbij komen het snelle levenstempo, stress en veel onzekerheid en ambiguïteit. Door deze factoren kan het gezin bekeken worden als een station, nuttig als het je uitkomt. Het ideaal van het huwelijk wordt aan de kant geveegd als het niet uitkomt. Maar de angst voor eenzaamheid en de behoefte aan stabiliteit en trouw bestaan naast de groeiende angst gevangen te zijn in een relatie die het bereiken van onze persoonlijke doelen zou kunnen belemmeren.

35. Als Christenen hebben we een verantwoorde en genereuze inspanning nodig om de redenen en motivaties om voor huwelijk en gezin te kiezen, te presenteren.

36. We moeten ook nederig en realistisch zijn en erkennen dat we door onze aanpak ook hebben bijgedragen aan de problemen van vandaag. Vaak leggen we teveel nadruk op de voortplanting en te weinig op de éénwordende betekenis van het huwelijk, het groeien in liefde en het elkaar ondersteunen. Bovendien is er niet altijd genoeg ondersteuning aan jonge stellen gegeven. Soms ook een te abstract en bijna kunstmatig theologisch ideaal van het huwelijk, wat niet in de buurt komt van concrete situaties in echte families. Dit alles heeft het huwelijk soms juist minder wenselijk en aantrekkelijk doen lijken.

37. Vaak hebben we simpelweg de leer van de kerk benadrukt, zonder openheid voor genade aan te moedigen. We vinden het moeilijk ruimte te laten voor het geweten van de gelovigen zelf, die vaak het beste doen wat ze kunnen.

38. Velen vinden dat de boodschap van de kerk over huwelijk en gezin niet de houding van Jezus reflecteert, die weliswaar een veeleisend ideaal stelde maar nooit naliet medeleven en nabijheid te tonen aan de breekbaarheid van mensen zoals de Samaritaanse vrouw of de vrouw die betrapt wordt op overspel.

39. Toch blijven we waarschuwen tegen de ‘cultuur van de vluchtigheid’. Ik denk daarbij aan het tempo waarmee mensen zich van de ene naar de andere affectieve relatie begeven. Zij menen dat liefde naar de wens van de consument kan worden verbonden of verbroken en de relatie geblokkeerd. We behandelen relaties als objecten, men gebruikt en gooit weg, neemt en breekt, exploiteert en knijpt uit tot de laatste drup. Dan is het ajuu paraplu.

40. Het is misschien simpel gesteld, maar we leven in een cultuur die jonge mensen onder druk zet om geen gezin te beginnen. Om economische redenen, werk of studie. Om een ideologie die het huwelijk en het gezin geen waardige keus vindt. Men wil voorkomen dat het misgaat. Men is bang om zijn vrijheid en onafhankelijkheid te verliezen. We moeten de juiste taal, argumenten en getuigenissen vinden die helpen de harten van jonge mensen te bereiken, waarmee we hun vermogen tot ruimhartigheid, toewijding, liefde en zelfs heldendom aanspreken en hen zo uitnodigen de uitdaging van het huwelijk met moed en enthousiasme aan te gaan.

49. In plaats van de helende werking van genade en het licht van het Evangelie aan te bieden, ‘indoctrineren’ sommigen die boodschap, waarmee ze hem in dode stenen veranderen om mee naar anderen te smijten.
(indoctrineren is het systematisch en eenzijdig onderwijzen (met de nodige druk) van overtuigingen, met de bedoeling dat deze kritiekloos worden aanvaard).


Enkele uitdagingen


52. We moeten de grote variëteit aan familiesituaties erkennen die een zekere stabiliteit kunnen bieden, maar verbintenissen van hetzelfde geslacht bijvoorbeeld  mogen niet simpelweg gelijkgesteld worden aan het huwelijk. Een tijdelijke verbintenis of een verbintenis die gesloten is voor het doorgeven van leven kan de toekomst van onze samenleving niet verzekeren.

Maar wie probeert vandaag de dag  huwelijken te versterken? Wie helpt gehuwden hun problemen te overkomen, helpt hen bij de opvoeding van kinderen en, in het algemeen, wie bemoedigt de stabiliteit van de huwelijksverbintenis?

53. Op veel plaatsen bestaat nog polygamie, op andere gearrangeerde huwelijken. Vaak wordt samengeleefd zonder huwelijk. De wetgeving in veel landen faciliteert dat steeds meer. Het huwelijk, met de karakteristieken van exclusiviteit, onverbreekbaarheid en openheid voor leven lijkt al gauw een ouderwetse en gedateerde optie. Het is natuurlijk legitiem en goed om bepaalde traditionele gezinsvormen, gekenmerkt door autoritarisme of zelfs geweld, te verwerpen, maar dit hoeft niet te leiden tot belachelijk maken van het huwelijk zelf maar eerder tot vernieuwing en de herontdekking van zijn ware betekenis.

De kracht van de familie ligt in het vermogen lief te hebben en te leren liefhebben. Wat de problemen ook mogen zijn, de familie kan zich altijd ontwikkelen, te beginnen met liefde.

54. In het kort benadrukt de paus dat, ondanks significante vorderingen op het gebied van de erkenning van de rechten van de vrouw, er in sommige landen nog veel werk te doen is. Hij noemt huiselijk geweld en diverse vormen van slavernij die, in plaats van dat ze mannelijke kracht laten zien, krachteloze daden van lafheid zijn. Genitale verminking, patriarchale culturen die vrouwen als inferieur zagen, en vandaag de dag het gebruik van draagmoeders, de exploitatie en commercialisatie van het vrouwelijk lichaam in de huidige media-cultuur. 

Sommigen menen dat veel problemen zijn gerezen door de emancipatie van de vrouw. Dit is geen geldig argument, 'het is fout, onwaar en een vorm van 'male chauvinism'. Als sommige vormen van feminisme zijn ontstaan die we ontoereikend moeten vinden, dan moeten we toch de werking van de Heilige Geest zien in de vrouwenbeweging voor een duidelijkere herkenning van de waardigheid en de rechten van vrouwen. 

55. Mannen spelen een even belangrijke rol in het gezinsleven, met name met betrekking tot de bescherming en ondersteuning van hun vrouwen en kinderen.

56. Nog een andere uitdaging wordt gevormd door diverse vormen van genderideologie. Dit leidt tot educatieve programma's die promoten dat de persoonlijke identiteit losstaat van het biologische verschil tussen man en vrouw. De identiteit wordt, daaruit volgend, een keuze die ook kan veranderen na verloop van tijd. Het is zorgelijk dat deze ideologieën, die soms aan begrijpelijke aspiraties willen beantwoorden, zichzelf als absoluut en onbetwistbaar presenteren en zelfs dicteren (indoctrineren?) hoe kinderen moeten worden opgevoed.

De technologische vooruitgang heeft het mogelijk gemaakt de voortplanting te manipuleren, waardoor deze onafhankelijk wordt van de seksuele relatie tussen een man en een vrouw. Zo zijn leven en ouderschap modulaire en scheidbare realiteiten geworden, subject aan de wensen van individuen of stellen. Het is één ding menselijke zwakheden en de complexiteit van leven te begrijpen, een ander om ideologieën te accepteren die dingen proberen te scheiden die onscheidbaar zijn.

57. Ik dank God voor de vele families, die zichzelf als verre van perfect beschouwen, die leven in liefde en hun roeping vervullen, ook als ze onderweg vaak vallen. Er is geen stereotype van de ideale familie, dat  blijkt wel uit de Synode. De situaties die ons zorgen baren zijn uitdagingen. We moeten onze energie niet verspillen aan geweeklaag, maar zoeken naar nieuwe vormen van missionaire creativiteit.




Naar Hoofdstuk 3

Reacties

Een reactie posten

Laat hier je reactie achter